Een mooie manier om teams te laten voelen hoe autonomie en zelfsturing werkt – en hoe krachtig het is – hebben we een werkvorm bedacht. En het leuke: je demonstreert gelijk flow. We gebruiken hierbij de metafoor van het kruispunt en de rotonde. Het kost wat voorbereiding maar dan heb je ook wat 🙂
NODIG
- Groot leeg vloeroppervlak van minimaal 5 x 5 meter
- Schilderstape (doe maar twee rolletjes)
- Een stoel of soortgelijk object
- Minimaal 10 deelnemers
VOORBEREIDING
Maak een groot kruispunt op de vloer met tape. Zorg dat de ‘wegen’ minimaal 1,20 meter breed zijn.
VERLOOP
- De deelnemers – de auto’s – stellen zich in gelijke aantallen op voor de wegen die naar het kruispunt leiden
- Hun taak is het kruispunt rechtsreeks oversteken
RONDE 1: KRUISPUNT
- In de eerste rond speel je een kruispunt met stoplichten. Dit is een metafoor voor een organisatie die gestuurd wordt door regels en processen.
- De deelnemers steken vanaf tegenovergestelde richtingen met maximaal één auto’s tegelijk het kruispunt over.
- Dan gaat het stoplicht op rood en pas als de auto volledig is overgestoken, gaat het stoplicht links ervan (met de klok mee) op groen zodat de tegenover elkaar opgestelde auto’s in de andere weg kunnen oversteken. Ook hier één tegelijk.
- Doe dit twee minuten en tel als facilitator hoeveel auto’s er overgestoken zijn
RONDE 2: DE KLAAR-OVER
- In deze situatie speel je dat de verkeerslichten uitstaan en een klaar-over de doorstroom regelt. Dit is een metafoor voor een organisatie die aangestuurd wordt door managers.
- Vraag een van de deelnemers de manager te zijn of doe het zelf als facilitator.
- De manager gaat in het midden van het kruispunt staan. Zijn taak is steeds twee voertuigen door te laten, van beide richtingen één.
- De manager steekt zijn hand op als stopteken naar de auto’s die moeten blijven staan en wenkt naar de auto’s die mogen oversteken.
- Doe dit twee minuten en tel hoeveel auto’s er overgestoken zijn
BESPREKING 1
Bespreek de bevindingen met het team. Ga dieper in op de metafoor van het kruispunt met stoplichten en die met de klaar-over. Vraag naar het alternatief – je noemt de oefening dus niet ‘kruispunt en rotonde’ 🙂
Bespreek de rotonde als concept en laat de auto’s zich dan weer opstellen.
RONDE 3: ROTONDE
Plaats een stoel in het midden van het kruispunt om een rotonde te maken. In deze ronde zijn er geen regels, iedereen mag gelijktijdig oversteken, zolang de auto’s elkaar maar niet raken. Ook hier twee minuten en overgestoken auto’s tellen
BEPREKING 2
Bespreek de inzichten en verschillen. Wat is er nodig van de organisatie en het management om een rotonde te worden? Wat zegt dit over zelfsturing en autonomie?
SLOT
Zorg dat je de tape snel na de oefening verwijdert, om schade aan de vloer te voorkomen. Plak het sowieso nooit op een dure houten vloer.